Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa

Sultan II. Abdülhamid döneminde Yıldız Sarayı, devletin karar merkezi haline gelmiş ve Saray ön plana çıkmıştı. Bu dönemde dış dünya ile arasındaki muamelatın tamamı Mabeyn Başkitabeti aracılığıyla idare edilmişti. İşte bu kadar önemli bir makam olan Mabeyn-i Hümayun Başkâtipliğine 1894 yılında tarafından Tahsin Paşa getirildi. vazifesini 1908 yılına sürdüren Paşa, Meşrutiyet’in yeniden ilanından sonra tutuklandı Bekirağa Bölüğüne hapsedildi. 3 Eylül 1908’de Büyükada’ya nakledildi burada gözetim altında tutuldu. 31 Mart Vakası’nın ardından 28 Mayıs 1909’da Meclis-i Vükela kararıyla mal mülkü haczedildi; rütbe, nişan madalyaları iptal edildi, emeklilik hakkından mahrum bırakılarak Sakız Adası’na sürüldü. Adanın Yunanistan işgali tehlikesi ortaya çıkınca 27 1912’de İzmir’e sevk edildi. 11 Şubat 1913’te siyasi suçlulara yönelik genel affın çıkarılmasıyla İstanbul’a dönmesine müsaade tarihten 1933 İstanbul’da yokluk içerisinde, sürekli borç arar vaziyette yaşamını idame ettirdi. Elinde kalan son mülklerini de tarihlerde kaybetti. 1930 yılından itibaren hatıralarını Milliyet gazetesinde tefrika halinde yayımladı. 22 Ocak 1933’te Erenköy’de bulunan köşkünde vefat etti. Cenazesi Eyüp’teki aile kabristanına defnedildi. çalışmada devrin tanığı şu ana hakkında hiçbir akademik çalışma yapılmamış Paşa’nın başkâtibi olarak Abdülhamid’in yönetim sistemi içerisindeki yeri yüklendiği rol incelenecektir. Ayrıca Abdülhamid’e sadakatini devam ettiren devlet adamının ölümüne yaşantısı konulacaktır.